Kategori: Makaleler

Hidrofil ve Hidrofob Ne Demek? İnsan Zihninin İtme ve Çekme Dinamiklerine Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak insan davranışlarını gözlemlerken, bazen laboratuvardaki moleküllerle aynı tepkileri verdiğimizi fark ediyorum. Kimyada hidrofil suyu seven, hidrofob ise sudan kaçan madde anlamına gelir. Peki ya insan ruhu? O da bazen birine yaklaşmayı, bazen de uzak durmayı tercih etmez mi? Bu yazıda, kimyanın bu iki basit terimini bir psikolojik metafor olarak kullanacağız: insanların duygusal yakınlıkla baş etme biçimlerini, toplumsal ilişkilerdeki sınırlarını ve bilişsel eğilimlerini anlamak için. Hidrofil Kişilik: Yakınlığa Açık, Duygusal Teması Sevenler Hidrofil maddeler suyla karışır, temas ettikçe çözünür ve bütünleşir. İnsan ilişkilerinde bu,…

Hicri Yeni Yılımız Ne Zaman? Güç, Toplumsal Düzen ve Siyaset Üzerine Bir Bakış Bir Siyaset Bilimcisinin Perspektifi: Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Toplumları anlamak için bazen bir takvimin işleyişine bakmak gerekir. Hicri takvim, bir toplumun sadece dini pratiklerini değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve siyasal yapılarını da yansıtır. Hicri yeni yıl, İslam dünyasında yeni bir dönemin başlangıcını simgeler ve bu tarih, güç ilişkilerinin, iktidarın, ideolojilerin ve vatandaşlık anlayışlarının şekillendiği bir dönüm noktasıdır. Bir siyaset bilimcisi olarak, bu özel tarihin toplumların iç dinamikleriyle olan etkileşimini incelediğimde, karşımıza sadece bir zaman ölçüsü değil, aynı zamanda tarihsel bir güç mücadelesi çıkar. Hicri takvimi,…

Herif Küfür Mü? Kültür, Dil ve Kimlik Üzerine Antropolojik Bir Okuma Bir antropolog olarak kelimelerin ardındaki insan hikâyelerine kulak vermek, her kültürün ruhuna dokunmak gibidir. Çünkü dil, yalnızca iletişim aracı değildir; o, bir toplumun dünyayı nasıl gördüğünün aynasıdır. “Herif” kelimesi de bu aynanın ilginç bir yansımasıdır. Kimi için sıradan bir hitap, kimi için küçümseyici bir ifade… Peki gerçekten, “herif küfür mü?” Yoksa bu kelime, kültürler arasında anlam kaymalarıyla şekillenmiş bir sosyal simge midir? Bu sorunun cevabını yalnızca dilbilgisel değil, antropolojik bir gözle aramak gerekir. Çünkü kelimeler, toplumların ritüelleri, sembolleri ve güç ilişkileriyle birlikte evrilir. Kelimelerin Sosyal Hafızası: “Herif”in Kökenine Yolculuk…

MSÜ’de Okuyan Biri Evlenebilir mi? Bir Sevda, Bir Üniforma ve Bir Karar Hikayesi Bazen hayat, kalbinle aklın arasında bir çizgi çekmen gerektiğinde başlar. İşte bu hikâye, o çizginin tam ortasında duran iki gencin, kalp atışlarını disiplinin soğuk duvarları arasında korumaya çalıştığı bir hikâye… MSÜ’de okuyan biri evlenebilir mi? Sadece bir sorudan ibaret değil bu; sevgiyle görev, özgürlükle sorumluluk arasında kalanların hikayesidir bu. Ahmet ve Elif: Bir Üniforma, Bir Kalp Ahmet, Milli Savunma Üniversitesi’nde okuyan bir gençti. Disiplinli, planlı ve stratejik bir yapıya sahipti. Sabahları askeri talimle başlar, gününü dakikası dakikasına planlardı. Hayatı, kurallarla örülmüş bir düzende akıyordu. Ta ki bir…

Gürbüz Güzel Ne Demek? Felsefi Bir Bakışla Gücün, Etkinin ve Estetiğin Diyalektiği Bir filozofun dünyaya baktığı yer, çoğu zaman görkemli bir soru işaretidir. “Güzel” dediğimizde neyi kastediyoruz? Peki ya “gürbüz güzel” dediğimizde — bu güzelliğe bir güç ve direnç boyutu eklendiğinde — anlam nasıl değişir? Felsefe tarihinde güzellik üzerine tartışmalar hep estetikle sınırlı kalmamış, aynı zamanda etik, epistemoloji ve ontoloji alanlarına da taşmıştır. “Gürbüz güzel” tam da bu üç alanın kesiştiği bir kavşakta durur: varlığın gücü, bilginin direnci ve ahlakın denge noktası. Gürbüz Güzellik: Gücün ve Zarafetin Buluştuğu Alan “Gürbüz” kelimesi Türkçede genellikle güçlü, sağlıklı, dayanıklı anlamlarına gelir. “Güzel” ise…

Gutta Hangi Kristal Birikir? Ekonomik Seçimlerin Görünmeyen Kristalleri Üzerine Bir Analiz Bir ekonomist olarak her gün kaynakların sınırlılığı, tercihlerimizin maliyeti ve bu tercihlerden doğan sonuçlar üzerine düşünürüm. Bazen bir kavram, soyut bir soruya dönüşür: “Gutta hangi kristal birikir?” Bu ifade, yalnızca fiziksel bir birikimi değil, ekonomik davranışların ardında şekillenen görünmez dengeleri de simgeler. Her karar, tıpkı bir damlanın zamanla kristalleşmesi gibi, piyasa içinde yeni bir yapı oluşturur. Bu yazıda, bu metafor üzerinden kaynak yönetimi, bireysel tercihler ve toplumsal refah arasındaki ekonomik dengeyi inceleyeceğiz. Gutta: Damlaların Ekonomik Hikâyesi Latince kökenli “gutta” kelimesi “damla” anlamına gelir. Ekonomik açıdan bakıldığında her “damla”, bir…

Gunasiei Ne Demek? Kültürlerin Sembolik Dokusunda Bir Antropolojik Yolculuk Bir antropolog olarak insanlığın en büyüleyici yönlerinden birine, yani anlam üretme kapasitesine hayran kalmamak elde değil. Her toplum, yaşadığı çevreye, tarihine ve inançlarına göre kendi sözcüklerini, sembollerini ve ritüellerini yaratır. Bu kelimeler, o kültürün dünyaya nasıl baktığını, insanın doğa ve kutsal olanla ilişkisini nasıl kurduğunu gösterir. Gunasiei kelimesi de bu bağlamda, sadece bir sözcük değil; bir kültürel evrenin küçük ama anlamlı bir aynasıdır. Gunasiei’yi anlamak, onu kullanan topluluğun yaşam tarzını, inanç sistemini ve toplumsal yapısını anlamakla mümkündür. Çünkü her kelime, bir toplumun varlık biçiminin sessiz tanığıdır. Ritüellerin Dili: Gunasiei’nin Kültürel Bağlamı…

Kapitalizm Görüşleri Nelerdir? — Cüzdanımızın Komedi Kulübüne Hoş Geldiniz! Eğer para konuşuyorsa, kapitalizm onun stand-up sahnesidir. Hadi dürüst olalım, sabah işe giderken kahveni alırken, markette indirim kovalamaya çalışırken ya da yeni bir telefon çıktığında içten içe heyecanlanırken hepimiz kapitalizmin küçük figüranlarıyız. Bu yazıda, biraz güleceğiz, biraz düşüneceğiz ve kapitalizmin farklı görüşlerine birlikte göz atacağız. Hem ciddi hem de eğlenceli olacak; tıpkı kredi kartı ekstresine bakarken verdiğin tepkiler gibi. Kısaca: Kapitalizm, özel mülkiyet ve serbest piyasa üzerine kurulu bir ekonomik sistemdir. Ancak tarih boyunca klasik, laissez-faire, sosyal, refah ve neoliberal gibi farklı yorumlarla gelişmiştir. Biraz Arka Plan: “Paramız Varsa Dünya Güzel”…

Kanunuevvel Hangi Takvim? Kökeni, Bugünü ve Yarınla Bağ Kurmak Bir kavramla tanıştığımda onu sözlükteki tanımıyla bırakmak bana hep eksik gelir. “Kanunuevvel” de öyle; bir ay adı gibi görünür ama aslında kültürler arası yolculuk, arşiv tozu, takvim reformları ve dijital çağın veri eşleştirme kaygılarıyla örülü, zengin bir hikâye taşır. Gelin, sıcak bir sohbet edermişiz gibi, bu soruya birlikte yanıt arayalım: Kanunuevvel hangi takvim? Kısaca söyleyeyim: Kanunuevvel (Kânun-ı Evvel) Rumi (Mali) takvimin bir ay adıdır ve bugünkü Aralık ayına karşılık gelir. Ama hikâye bununla bitmiyor. — Kanunuevvel’in Kimliği: Rumi Takvimde Aralık Osmanlı’da resmî ve mali işlerde 19. yüzyıldan itibaren kullanılan Rumi (Mali)…

Vites Değiştirdikten Sonra Debriyaj Nasıl Bırakılır? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Bir Eğitimcinin Samimi Girişi: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Öğrenme, yalnızca bilgi edinmenin ötesinde, insanın içsel bir dönüşüm sürecidir. Bir beceriyi öğrenmek, sadece akıl yoluyla değil, aynı zamanda bedensel, duygusal ve sosyal bir deneyim olarak da gerçekleşir. Eğitimci olarak, her öğrencinin kendi hızında ilerlemesi gerektiğini ve her başarının, bir anlamda dünyayı daha iyi anlama yolunda atılan bir adım olduğunu biliyorum. Bu süreç, bazen çok basit gibi görünen bir hareketi bile – örneğin bir aracın debriyajını doğru şekilde bırakmayı – derinlemesine anlamak ve ustalaşmakla ilgili olabilir. Bu yazıda, vites değiştirdikten sonra debriyajın nasıl bırakılacağı…